หากจะพูดถึงสินค้าเครื่องปั้นดินเผา หรือเครื่องเคลือบ ที่มีการผลิตในประเทศไทย ชื่อหนึ่งที่คนน่าจะรู้จัก และเคยผ่านหู ผ่านตามาบ้าง คงหนีไม่พ้น “เครื่องเคลือบศิลาดล” ที่มีถิ่นกำเนิดในจังหวัดเชียงใหม่ ภาคเหนือ ของประเทศไทย โดยเครื่องเคลือบศิลาดล ไม่เพียงแต่ได้รับความนิยมภายในประเทศ แต่ยังสามารถโกอินเตอร์ออกไปจำหน่ายในตลาดต่างประเทศ และยังมีความต้องการเข้ามาอย่างต่อเนื่อง จากความที่สินค้า มีเอกลักษณ์ มีอัตลักษณ์ และกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ทำให้สินค้าเป็นที่ต้องการยิ่งขึ้น

ปัจจุบัน เครื่องเคลือบศิลาดล ได้รับการคัดเลือกให้เป็นหนึ่งในสินค้าที่ได้เข้าร่วมโครงการ Local+ ของกระทรวงพาณิชย์ ในส่วนของภาคเหนือ โดยเห็นว่าเป็นสินค้าที่ใช้ภูมิปัญญาสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ เป็นสินค้าที่มีอัตลักษณ์โดดเด่น มีกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และน่าจะผลักดันให้เป็นหนึ่งในสินค้าขึ้นชื่อของภาคเหนือ และเปิดตัวออกสู่ตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศได้

สำหรับความเป็นมาของเครื่องเคลือบศิลาดล เริ่มตั้งแต่ปี 2519 โดยนายนิตย์ วังวิวัฒน์ ซึ่งเป็นวิศวกรไฟฟ้าและดำเนินธุรกิจด้านเกษตรอุตสาหกรรมในจังหวัดเชียงใหม่ มีความชื่นชอบงานด้านศิลปหัตถกรรม ได้พบเห็นงานศิลปะพื้นบ้านในเกือบทุกท้องที่ของเชียงใหม่ โดยขณะนั้น งานหัตถกรรมที่มีชื่อเสียง เช่น ทอผ้าไหม ผ้าฝ้าย เครื่องปั้นดินเผาที่ไม่เคลือบ ปั้นเป็นคนโทน้ำดื่ม หม้อแกง งานแกะสลักไม้สัก เป็นต้น จึงได้เริ่มตั้งโรงงานเล็ก ๆ เพื่อผลิตเครื่องเคลือบศิลาดล โดยเน้นเรื่องคุณภาพ รูปทรง และน้ำเคลือบที่ทำจากขี้เถ้าไม้เท่านั้น เพื่อเป็นที่ระลึกสำหรับนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างประเทศ โดยได้เลือกทำเลระหว่างบ้านบ่อสร้าง และอำเภอสันกำแพง เป็นที่ตั้ง เพราะนักท่องเที่ยวที่มาเชียงใหม่ จะต้องแวะเที่ยวสันกำแพงเสมอ

โรงงานได้เริ่มต้นโดยมีเตาเผาขนาด 1 คิวบิกเมตร 1 เตา และพนักงานประมาณ 10 คน ผลิตภัณฑ์เริ่มแรก มีจานอาหาร ชามแกง แก้วกาแฟ แจกัน ของประดับชิ้นเล็ก ๆ วางจำหน่ายให้นักท่องเที่ยวทั่วไป โดยผลิตภัณฑ์ของโรงงานเริ่มเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวและชาวต่างประเทศที่อยู่ในประเทศไทยมากขึ้นตามลำดับ ลูกค้าได้ให้ความไว้วางใจสั่งซื้อชุดอาหารใช้ส่วนตัว และใช้ในร้านอาหารและโรงแรมเป็นที่แพร่หลาย
         
จากนั้น เพื่อให้ผลิตภัณฑ์ของโรงงาน เป็นของใช้สากล จึงพัฒนาปรับปรุงขนาด ถ้วยชาม จาน แก้วกาแฟขนาดต่าง ๆ ให้เป็นมาตรฐานสากล และหลากหลาย จนเป็นที่ยอมรับของผู้ใช้ แต่ยังคงเอกลักษณ์ความเป็นหัตถกรรม และใช้น้ำเคลือบธรรมชาติจากขี้เถ้าเป็นหลัก
         


นางเพ็ญพรรณ วังวิวัฒน์ รองกรรมการผู้จัดการ บริษัท สยามศิลาดล พอตเทอรี่ จำกัด กล่าวว่า ปัจจุบันโรงงานผลิตสินค้าตามใบสั่งซื้อจากทั่วโลก ทั้งใช้ส่วนตัว เพื่อนำไปจำหน่ายต่อ ใช้ในภัตตาคาร ร้านอาหาร โรงแรมชั้นนำ มีเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานทุกแผนก 50 กว่าคน มีกำลังการผลิตประมาณ 200,000 ชิ้นต่อปี และยังคงพัฒนาผลิตภัณฑ์ของโรงงานอย่างต่อเนื่อง ทั้งกระบวนการผลิตและรูปแบบ
         
ตลอดเวลาที่ผ่านมา โรงงานได้รับรางวัลเกียรติยศหลายครั้ง ในปี 2001 และ 2003 ได้รับรางวัลจากองค์การยูเนสโก้ Unesco–Ahpada 2001 Seal of Excellence for Handicraft Products in Southeast Asia และในปี 2014 ได้รับรางวัลจาก World Craft Council (WCC) - Award of Excellence For Handicrafts 2014 South East Asia Programme

สำหรับจุดเด่นของสยามศิลาดล เป็นหนึ่งในตราผลิตภัณฑ์ที่เป็นที่รู้จักดีที่สุดในประเทศไทยและอาเซียน โดยเฉพาะในกลุ่มโรงแรม ร้านอาหารไทย จากทั่วโลก ผลิตภัณฑ์ของใช้บนโต๊ะอาหาร เป็นที่ยอมรับในเรื่องคุณภาพที่คงทน ปราศจากสารพิษและรูปแบบที่ได้อนุรักษ์ พัฒนามาจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ในขนาดและความจุที่เป็นสากล

ส่วนความพิเศษของศิลาดล ในประเทศไทย เรารู้จักใช้เครื่องถ้วยศิลาดลมาประมาณ 600-700 ปีแล้ว ศิลาดลเป็นเครื่องถ้วยประเภทเดียวกับเครื่องสังคโลก โดยเฉพาะในสมัยสุโขทัยเป็นราชธานี พ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ทรงนำช่างปั้นมาจากประเทศจีน เพื่อถ่ายทอดเทคนิคและกรรมวิธีการผลิตต่าง ๆ จนเป็นที่รู้จักแพร่หลายมาถึงปัจจุบัน โดยเครื่องถ้วยของสยามศิลาดล ผ่านการเผาด้วยอุณหภูมิสูงถึง 1,260 องศาเซลเซียส จึงเป็นที่ยอมรับและรู้จักกันเป็นอย่างดี ด้วยลักษณะแตกลายงาที่โดดเด่นไม่เหมือนใคร นอกจากนั้น ยังใช้น้ำเคลือบขี้เถ้าเปลือกไม้ที่ให้สีเขียวอันเป็นธรรมชาติ ซึ่งไม่ก่อให้เกิดสารตกค้างที่เป็นอันตรายต่อสุภาพและยังช่วยลดมลภาวะรักษาสิ่งแวดล้อมอีกด้วย
         
ทั้งนี้ ผู้ที่สนใจผลิตภัณฑ์ “เครื่องเคลือบศิลาดล” สินค้าถิ่นกำเนิดอัตลักษณ์อันโดดเด่นของจังหวัดเชียงใหม่ สามารถพบกันได้ในงาน Thailand Local BCG Plus Fair ระหว่างวันที่ 28 เม.ย.-1 พ.ค.2566 ณ ลานกิจกรรมชั้น G ศูนย์การค้าเซ็นทรัล เชียงใหม่ แอร์พอร์ต